Antoni Sygietyński w 1884 roku, w artykule "Nasz ruch powieściowy" pisał: Powieść oparta na tle życia, na dokumentach, na ścisłej obserwacji, na analizie duszy ludzkiej, leży u nas odłogiem, zostawiając wolne miejsce powieści tendencyjnej, której wartość wewnętrzna w niczym nie przewyższa wartości pierwszego lepszego artykułu wstępnego, napisanego pod wpływem chwili. Pierwszą prawdziwą polską powieścią naturalistyczną była Placówka Bolesława Prusa. Teksty pozytywizmu czyta Jacek Cerkaski.