Z ratunkiem pogrążonemu w kryzysie Kościołowi przyszli mnisi z Cluny. Postanowili surowo przestrzegać reguły św. Benedykta. Mnisi z Cluny skorzystali z możliwości wyłączenia się spod władzy miejscowego biskupa. Nie było więc mowy o naciskach ze strony arystokracji w sprawie obsadzania stanowiska opata. Kontemplacja, dzień spędzony zgodnie z liturgią, oderwanie od doczesności. Kolejne opactwa naśladowały mnichów z Cluny. Mówiło się o członkach tych wspólnot – mnisi kluniaccy czyli wzorujący się na opactwie Cluny. Odmawiali zwierzchnictwa biskupowi. Podlegali jedynie papieżowi.